Dr Paweł Figlewicz bada historię Dobczyc od niemal 20 lat. Przewertował setki dokumentów i poświęcił wiele lat na zebranie i opisanie dziejów miasta, od czasów najdawniejszych po współczesne. Jego monumenalną pracą była monografia Dobczyc, wydana kilka lat temu w formie drukowanej.

Kilka miesięcy temu Paweł Figlewicz obronił pracę doktorską poświęconą nie tak odległemu, ale dotychczas mało poznanemu okresowi dziejów, tj. 1918-1945. Nie była to jednak praca obejmująca jedynie obszar Dobczyc, ale szerzej – ustanowiony w 1867 roku przez władze austriackie dobczycki powiat sądowy.

Podczas spotkania w Miejskiej Bibliotece Publicznej 1 grudnia 2023 r. autor przedstawił wybrane wyniki swoich badań, dotyczących życia społecznego, gospodarczego i religijnego mieszkańców powiatu sądowego.

Dobczycki powiat sądowy był to obszar obejmujący 45 miejscowości wchodzących w skład dzisiejszej gminy Dobczyce, gminy Gdów, gminy Raciechowice i gminy Wiśniowa. Terytorium to odpowiadało zakresowi funkcjonowania C. K. Sądu Powiatowego w Dobczycach. Dobczycki powiat sądowy tożsamy był z dawnym (sprzed 23.01.1867 r.) powiatem administracyjnym dobczyckim, utworzonym rozporządzeniem C. K. Ministrów Spraw Wewnętrznych, Sprawiedliwości i Skarbu z dnia 24.04.1854 r. Nie pokrywał się on z granicami powiatów politycznych. Tak ukształtowany sąd działał bez zmian do 1918 r., kiedy zmienił nazwę na „Sąd Powiatowy w Dobczycach”. Natomiast w 1928 roku polskie władze przeprowadziły nową reformę wymiaru sprawiedliwości.

Kilka ciekawostek w skrócie. Na terytorium dobczyckiego powiatu sądowego zamieszkiwało 25 tys. osób. Jedyną miejscowością (gminą) posiadającą status miasta były Dobczyce, w których mieszkało 3 tysiące osób. Z opowieści autora wynika, że życie większości mieszkańców w tamtym czasie było ciężkie i pozbawione wygód. W całym obszarze funkcjonowało 2 lekarzy (Dobczyce, Gdów), 2 apteki (w Gdowie dopiero na przełomie lat 20 i 30 XX w.), 10 akuszerek.

Nie działał żaden zorganizowany ośrodek zdrowia. Gdy wybuchały epidemie, organizowano tymczasowe szpitale.

Istniało 30 szkół powszechnych, w których pracowało około 100 nauczycieli. Jeśli chodzi o organizację życia religijnego, to obszar podzielony był na 5 dekanatów i 7 parafii, w których służyło 50 księży. Dominowały lasy i tereny rolnicze, a rolnictwo było głównym źródłem utrzymania mieszkańców. Gospodarstwa jednak były niewielkie i rozdrobnione. Tylko 17 gospodarstw miało powyżej 50 ha.

Tekst: DPI